bouw kan voor 70.000 extra jobs zorgen

bouw kan voor 70.000 extra jobs zorgen

De impact van de bouw is enorm. De helft van het materiaalgebruik heeft met de bouw te maken. Het bouw- en slooppuin alleen vertegenwoordigt al ongeveer 10 miljoen ton per jaar. Dat is dubbel zoveel als het afval van al de Vlaamse huishoudens samen. Gebouwen staan in voor maar liefst 40% van het energieverbruik, meer nog dan bijvoorbeeld de transportsector. Elke procent besparing van grondstoffen en energie in de bouw heeft dus een enorme ecologische én economische impact.

Drie grote uitdagingen
Op 14 jaar tijd is de bouw op het vlak van isolatie moeten evolueren van een K65- naar een K45-peil. Daar heeft de bouw ruim de tijd voor gehad. In 2006 kwam er voor het eerst een alomvattend E-peil. Bovendien is dit E-peil vier jaar later met 20% verlaagd van E100 naar E80. Op 18 juni werd de aangepaste Europese richtlijn op de energieprestaties van gebouwen gepubliceerd. Die legt op dat nieuwe gebouwen tegen eind 2020 allemaal ‘bijna energieneutraal’ zullen moeten zijn en overheidsgebouwen zelfs al tegen eind 2018. Dit impliceert dat nieuwe gebouwen nog heel wat energiezuiniger moeten worden dan nu en tegelijk meer op hernieuwbare energie zullen moeten werken.

Tegelijk moet de bouw in Vlaanderen het hoofd bieden aan een forse demografische druk. Volgens het Planbureau evolueert Vlaanderen van 6,2 miljoen inwoners nu naar 6,9 miljoen inwoners in 2040. Nu reeds leidt de bevolkingstoename tot de bouw van containerklassen voor peuters. Het zal niet lang duren vooraleer daardoor ook de behoefte aan woningen fors zal toenemen. Het is een tendens die door de overheden systematisch wordt onderschat.

Een derde uitdaging betreft het toenemend tekort aan grondstoffen voor de bouw, zowel internationaal als in eigen land. De bouw recycleert momenteel ongeveer 90% van het bouw- en slooppuin. Maar daarnaast bestaat in de bouw nog een belangrijke behoefte aan primaire grondstoffen die op ongeveer 40 miljoen ton per jaar kan worden geraamd. Op die manier staat in de bouw 1/5de recyclage tegenover 4/5de gebruik van grondstoffen. Maar in de toekomst zal het grondstoffenverbruik in de sector nog verder moeten afnemen. Ook op dit vlak wordt innovatie cruciaal.

Huidige innovatiedynamiek
De VCB heeft haar leden ondervraagd naar hun innovatie-inspanningen. Van de respondenten telde slechts 12% meer dan 20 werknemers. De bouw is nu eenmaal een KMO-sector. Ongeveer de helft van de respondenten verklaarde aan innovatie te doen. Daarvan verklaarde circa een derde zelf te innoveren. 27% werkte op het vlak van innovatie samen met andere ondernemingen en bij 36% kwam de innovatie enkel van andere ondernemingen. Die ‘andere ondernemingen’ waren vooral leveranciers. Een minderheid van de bouwbedrijven is dus voortrekker. Het is wel een belangrijke minderheid die de markt kan doen kantelen.

De meeste bouwbedrijven volgen de reglementeringen maar zonder vooruit te lopen op wat komen zal. Sommige gaan zich wel als voorlopers profileren: eerst enkele nichespelers maar gaandeweg ook grotere spelers, zoals de sleutelopdedeurbedrijven en andere aannemers van grootschalige bouwprojecten. Het zijn deze voorlopers die uiteindelijk een toenemende impact gaan uitoefenen op de binnenlandse bouwproducenten die daardoor ook producten op de markt gaan brengen die op de regelgeving vooruit lopen.

Economie wordt bouwintensiever
Het VBO (Verbond van Belgische Ondernemingen) heeft berekend dat alleen de energiebesparing in gebouwen tot 2,5 miljard euro minder import van brandstoffen leidt. We merken dat de Belgische handelsbalans de laatste jaren stelselmatig verslechtert. In 2009 eindigde de Belgische handelsbalans met een tekort van 2,5 miljard euro. Als we de vereiste energiebesparingen doorvoeren, kan dit onze handelsbalans niet eenmalig maar structureel verbeteren. Als we iets voorop lopen op andere landen in Europa, kan dit zelfs leiden tot een bijkomende exportbonus.

De VCB schat dat het door haar uitgetekende beleid tegen 2020 een extra tewerkstellingseffect van ongeveer 70.000 jobs kan opleveren waarvan de helft direct in de bouw en de andere helft indirect bij bouwverwante activiteiten. Een klassieke Keynesiaanse aanpak beperkt zich tot het verhogen van de overheidsinvesteringen. Maar dit zou volgens de VCB slechts 15.000 extra jobs opleveren. Volgens de VCB volstaat het dus niet dat de overheid haar eigen investeringen optrekt.

Huidige bouwconjunctuur
Wat betreft de toegekende bouwvergunningen, hebben we de laatste jaren een forse daling van het aantal vergunde flats gekend, minder van het aantal vergunde huizen. Begin dit jaar heeft een belangrijke ommekeer plaatsgehad. In plaats van een daling heeft zich een forse stijging voorgedaan, vooral in de huizenbouw. Het gaat voornamelijk om de verwerking van de talrijke vergunningen die nog voor eind maart werden ingediend om van het tijdelijk verlaagd BTW-tarief van 6% op nieuwbouw te kunnen genieten en die momenteel door de gemeenten worden toegekend. Maar het is maar de vraag of deze stijging duurzaam zal zijn. Tegelijk merken we een daling in het aantal vergunningen voor niet-woongebouwen (kantoor-, industrie- en handelsgebouwen). De pieken in toegekende vergunningen voor niet-woongebouwen die nog in 2007 en 2008 voorkwamen, zijn intussen voorbij.

Uit een recente enquête van de VCB bij de Vlaamse woningbouwers blijkt dat de huidige activiteit nog meevalt en het huidige orderboek nog relatief goed gevuld is. Het verlaagd BTW-tarief heeft heel wat kandidaat-bouwers ertoe aangezet om versneld de beslissing te nemen om te bouwen. Maar nu dat deze maatregel er niet meer is, maken de Vlaamse woningbouwers zich zorgen voor wat komen gaat. Het door de VCB berekende tewerkstellingseffect op lange termijn is dus geen verworvenheid. Het effect kan dus nog helemaal anders uitvallen.