Geologisch 3D-model Vlaanderen

Geologisch 3D-model Vlaanderen

Vlaams minister Joke Schauvliege: “De kennis over de Vlaamse ondergrond zit nu in één geologisch 3D-model. Het is publiek beschikbaar en gemakkelijk te raadplegen voor onderzoeks- en onderwijsinstellingen en particulieren. Bovendien is het voor beleidsmakers een belangrijk instrument om de Vlaamse ondergrond duurzaam te beheren.”

Figuur 1: 3D-voorstelling van afzettingen uit het Krijttijdperk en een dikke kleilaag (i.e. de Formatie van Boom weergegeven in blauw) in Vlaanderen met de locatie van diepe boringen (bron Vlaamse overheid – Dienst Natuurlijke Rijkdommen en VITO).

Sinds 2007 werkt het Vlaams Kenniscentrum Ondergrond binnen VITO (Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek) aan het Geologisch 3D lagenmodel van Vlaanderen (G3D). Het integrale model wordt nu gratis aan het publiek ter beschikking gesteld via de Databank Ondergrond Vlaanderen (https://dov.vlaanderen.be/dovweb/html/2geologisch3Dmodel.html). Het is een titanenwerk geweest om de kennis, data en 2D kaarten over de ondergrond, die de voorbije eeuwen werden verzameld, als een in elkaar passend geheel over heel Vlaanderen te modelleren.

Het G3D-model bevat de belangrijkste sediment- en gesteentelagen. De top (het reliëf aan de oppervlakte van de aarde) is voor iedereen zeer vertrouwd. De onderste grens geeft ons informatie over de top van de sokkelgesteenten die in Vlaanderen tot een diepte van 6.400 meter wordt teruggevonden.

De gemodelleerde lagen, 38 in totaal, geven ons informatie over de geologische evolutie van Vlaanderen, van de ondiepe, recente afzettingen en de losse sedimenten die tijdens de ijstijden werden afgezet, tot aan de top van de sokkelgesteenten, meer dan 400 miljoen jaar geleden gevormd. Daartussenin zijn de verschillende zand- en kleilagen gemodelleerd met een ouderdom tussen de 2,6 en 66 miljoen jaar. De dieper gemodelleerde krijtsedimenten en de nog oudere harde gesteentelagen bieden op hun beurt een bron aan informatie over de diepere ondergrond.

Figuur 2: 3D voorstelling van de geologische lagen voor een locatie in Vlaanderen, met ligging van een diepe boring en met weergave van de topografie (bron Vlaamse overheid - Dienst Natuurlijke Rijkdommen en VITO).

Kennis vergaren en actualiseren
De kennis over de samenstelling en de ligging van al deze lagen is onontbeerlijk om een duurzaam beleid voor de Vlaamse ondergrond te voeren. De dienst Natuurlijke Rijkdommen van de Vlaamse overheid tracht continu de nodige geologische kennis te vergaren om vragen naar ondergrondse toepassingen te onderbouwen. Voorbeelden zijn er genoeg, denk aan de aanleg van boven- en ondergrondse infrastructuur, ondergrondse opslag en de winning van grondstoffen, grondwater en energie. Voor deze projecten wordt het nu eenvoudiger om de opbouw van de ondergrond in 3D-beeld te visualiseren en te bestuderen.

Vlaams minister Joke Schauvliege van Leefmilieu: “De publicatie van het G3D-model is geen eindpunt. Het G3D-model wordt op basis van bijkomende geologische informatie systematisch bijgewerkt. Samen met VITO wordt ook de stap gezet naar het maken van volumemodellen. Aan deze volumes worden dan eigenschappen toegekend om de mogelijke toepassingen van de Vlaamse ondergrond nog beter in kaart te brengen.”

Nuttige websites:
www.dov.vlaanderen.be/dovweb/html/2geologisch3Dmodel.html
www.vlaanderen.be/natuurlijkerijkdommen
www.vito.be