Ongezond binnenmilieu door ventilatie ?

Ongezond binnenmilieu door ventilatie ?

In het betreffende artikel wordt gesteld dat in vele gebouwen met een mechanisch ventilatiesysteem de bewoners of gebruikers gezondheidsklachten hebben. Dat gaat van irritaties tot hoofdpijn, over tijdelijke ziekteperiodes tot verregaande problemen die leiden tot de onbruikbaarheid van de gebouwen.

Vaak wordt in het artikel gesteld dat er ‘te veel geïsoleerd’ werd en zwaar geïsoleerde en passiefgebouwen worden als een slechte evolutie aanzien.

Dit is echter een stap te ver voor VIBE vzw (Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch bouwen en wonen) die wil de zaken gescheiden houden: goed isoleren moet, en ventileren moet op een correcte en gezonde manier.

Slechte lucht door ventilatie?
De klacht over slechte lucht via mechanische ventilatie hoorde VIBE vzw ook al meermaals. Ze doet denken aan de gelijkaardige klachten over airconditioning en het ‘sick building syndrome’, dat in de jaren ’80 de kop opstak en in de jaren ’90 naar de achtergrond verdween.
In de bio-ecologische sector is wel vaker argwaan getoond ten opzichte van mechanische luchtstromen en lucht door buizen. In de buizen stapelen zich systematisch schimmels en bacteriën op. Een grondig en zeer regelmatig onderhoud van deze systemen is dan ook noodzakelijk. Dit gebeurt niet steeds, en waarschijnlijk meestal niet! Bovendien wijzen aanhangers van mechanische ventilatiesystemen er op dat een slechte werking ook vaak te maken heeft met een slechte uitvoering van de installatie, of stof dat tijdens de bouwwerken in de buizen komt.

VIBE-directeur Peter Thoelen: ‘Vreemde evolutie, want ventilatie is juist bedoeld om de binnenlucht te verversen. De mechanische systemen zorgen daarbij voor een permanent en controleerbaar debiet. Op die manier wordt energie bespaard ten opzichte van ongecontroleerde verluchting, die ook afhankelijk is van de wind, de buitentemperatuur enz. Het is niet evident om in de winter bijvoorbeeld regelmatig de vensters open te zetten als je energie wilt besparen…’.

Toch pleit VIBE niet zonder voorbehoud voor mechanische ventilatie.

Gezond gebouw?
Het Knack-artikel zorgt wel voor een interessant debat, aldus VIBE: ‘Natuurlijk moeten we véél meer energie besparen en willen we véél meer energieneutrale of zelfs energieproducerende gebouwen.

Wat ons betreft zijn de Vlaamse normen wat dat betreft weer al lang achterhaald’, zegt Peter Thoelen, ‘Al tientallen jaren bouwen geëngageerde bouwheren, aannemers en architecten de lage-energiegebouwen die voldoen aan wat in Vlaanderen pas in 2014 de norm zal zijn (E60). Voor het VIBE-label voor de bouwsector is E60 dan ook de minimumnorm sinds 1996’.
Van de andere kant is VIBE vzw ook de eerste om te erkennen dat aan de kwaliteit van het binnenmilieu, en een gezonde woon- en werkomgeving te weinig aandacht besteed wordt in de praktijk.

VIBE: ‘Dat hangt ook samen met emissies uit bouwmaterialen én met een gezonde verluchting en ventilatie. We hebben de jongste decennia te veel laten afhangen van technische oplossingen en mogelijkheden. De meeste architecten van vandaag kennen niet meer de ‘natuurlijke’ oplossingen die we in kwaliteitsvolle oudere gebouwen terugvinden voor het binnentrekken van licht, frisse lucht enz. zonder oververhitting, onaangename luchtstromen...
Het toepassen van deze eenvoudige en van oudsher bekende technieken was zo ver uit ons geheugen, dat er bij de herontdekking ervan in de jaren ’80 in het Engels en Frans een nieuwe term voor uitgevonden werd: bio-klimatische architectuur. In ons taalgebruik is dat nooit echt doorgedrongen. Maar misschien is het daar wel tijd voor…’. VIBE hoopt op de snelle doorbraak van technieken die natuurlijke ventilatie kunnen combineren met optimale energiebesparing. Intussen is dat voor VIBE geen reden om niet volop te blijven kiezen voor de best geïsoleerde huizen en kantoren.

Tot slot
‘Regelmatig wordt er gewezen op ‘te veel isolatie’ als veroorzaker van een slecht binnenmilieu. Dat discours is niet goed. Integendeel: we moeten blijven hameren op de noodzaak aan zeer goed geïsoleerde en gezond geventileerde gebouwen.
Maar of dat per se via buizensystemen die veel onderhoud vergen moet, is de vraag.’